استارتاپ های گردشگری در کرونا سال ۱۴۰۰؛ گزارش وضعیت جامع
استارتاپ های گردشگری در کرونا
گردشگری به عنوان یکی از مهمترین صنایع دنیای امروز حال و هوای خوشی ندارد؛ چه مشاغل سنتی و چه مشاغلی تکنولوژی محور و استارتاپ های حوزه گردشگری هرکدام به شدت تحت تاثیر بحران کرونا قرار گرفته اند و حیات بعضی از آنها به شمارش افتاده است. در این مقاله از سایت گردشگری کاژین تریپ به بررسی وضعیت استارتاپ های گردشگری در کرونا خواهیم پرداخت.
هرچند کرونا به بحران جهانی تبدیل شده و گردشگری جهانی و مشاغل وابسته به آن را به شدت تحت تاثیر قرار داده است اما اتفاقات و بحران های سال ۹۸ از جمله سیل اول سال و اتفاقات ۶ ماهه دوم سال یعنی گرانی بنزین، قطع اینترنت، هواپیمای اوکراینی و توقف پرواز به ایران باعث شد که استارتاپ های حوزه گردشگری ایران بیشتر از سایرین آسیب ببیند.
نزدیک سال جدید و نوروز هم که معمولاً پیک کاری بسیاری مشاغل و استارتاپ های حوزه گردشگری است و انتظار داشتند که با استفاده از این فرصت بتوانند بخشی از ضرر و زیان‌های وارده را جبران کند، اما متاسفانه نه تنها اینگونه نشد بلکه حیات بسیاری از استارتاپ ها به شمارش افتاده است.
آقای تیموری معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ضرر گردشگری به دلیل شیوع کرونا را دست کم حدود سه هزار میلیارد تومان برای حدود سه ماه اسفند، فروردین و اردیبهشت برآورد کرده اند.
در این راستا، تداوم حیات استارت آپ ها در طول بحران کرونا و پساکرونا بیش از پیش به حمایت ها دولت احتیاج خواهد داشت. در این نوشته سعی داریم تا ضمن بررسی تاثیر بحران کرونا بر استارت آپ ها، واکنش و اقدامات اتخاذ شده از جانب استارت آپ ها را نیز بررسی کنیم. چرا که استارتاپ های گردشگری در کرونا دستخوش بحران جدی شدند.
در همین راستا، اقدامات صورت گرفته از طرف تعدادی از کشورهای اروپای جهت حمایت از استارت آپ و کسب کارها را با راهبردهای اتخاذ شده ایران را نیز مقایسه خواهیم کرد.
استارت آپ های رزرو بلیط، اقامتگاه ها و تور
به دنبال تشدید بحران در سال گذشته برای کسب و کارهای حوزه گردشگری و اخیرا نیز به دنبال شیوع کرونا، استارتاپ ها و کسب و کارهای حوزه رزرو بلیط، اقامتگاه و تور بیش از سایر بخش‌ها تحت تاثیر قرار گرفته اند. علی بابا که در زمینه رزرو بلیط، اقامتگاه و تور فعالیت دارد، از میان ۷۵۴ نفر از پرسنل خود قرارداد ۱۸2 نفر را به دنبال بحران کرونا و از دست رفتن بخشی از درآمد قابل توجه شرکت ناشی از کنسل شدن بیش از ۸۰ درصد سفرهای فروخته شده، تمدید نکرد.
شرکت الی گشت از تعدیل بیش از ۸۰ نفر از نیروهای خود خبر داد مدیرعاملی گشت دلیل این تصمیم را بحران و مشکلات ماه های گذشته و به ویژه کرونا اعلام کرد. شرکت فلایتیو که در زمینه بلیط ( هوایی، زمینی و ریلی) و هتل فعالیت دارد، از بازپرداخت ۳۰ میلیارد تومان از محل کنسل شدن سفرها تا پایان اسفند ۹۸ خبر داد و از این وضعیت به عنوان کمای گردشگری یاد کرد.
علاءالدین تراول تورهای داخلی و خارجی خود را تا پایان فروردین ۹۹ کنسل کرد. در ارتباط با کنسلی ها نیز طبق اطلاعیه ای بیان داشتند که در مورد تورهای داخلی مشکلات کمتری وجود دارد اما در ارتباط با تورهای خارجی عملاً امکان کنسلی بدون جریمه وجود ندارد؛ چون عملا دریافت کامل پرداخت مرتبط با هزینه ویزا پروازهای داخلی بین ما فاصله هتل از کارگزار خارجی امکان پذیر نیست.
بنابراین پیشنهاد دریافت ۲۰ درصد به عنوان هزینه و خدمات انجام شده و بازپرداخت ۸۰ درصدی تا حداکثر اردیبهشت شد. هتل یار که خدمات رزرو هتل را ارائه می‌دهد به دلیل شرایط و دستور مقام قضایی تا اطلاع ثانوی فعالیت خود را متوقف کرد. این کسب و کار بدون انتظار جهت بازپرداخت هزینه از طرف هتل، بازپرداخت هزینه ها را تقبل کرد.
سایر استارت آپ های رزرو هتل و اقامتگاه (مانند هتل یار، ایران هتل، جاباما، جااینجاست و ایران بومگردی) نیز تا اطلاع ثانوی به دستور دادستانی امکان ارائه خدمات نخواهند داشت.
تبدیل هتل ها به نقاهتگاه بیماران هم از جمله راهبردهای مطرح شده بود که از طرف هتل ها به دلایل تصاویر منفی احتمالی بعدی مورد استقبال قرار نگرفت.
همچنین بخوانید:
توصیه کاربردی به کسب و کارهای گردشگری برای عبور از بحران کرونا
مهمترین استراتژی های اتخاذ شده از طرف استارت آپ های حوزه رزرو بلیط، اقامتگاه ها و تور
به طور کلی استراتژی های اتخاذ شده از طرف استارت آپ های حوزه رزرو بلیط، اقامتگاه ها و تور جهت مقابله با بحران کرونا را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:
- تعدیل نیرو
- دورکاری
- بازپرداخت بدون هزینه کنسلی در ارتباط با سفرهای داخلی اما سفرهای خارجی ظاهرا شامل 15 تا 20 درصد هزینه کنسلی خواهد شد.
- پیشنهاد به ودیعه و امانت ماندن مبلغ پرداختی. در این راهبرد استارت آپ ها سعی دارند برای کاهش مشکل نقدینگی به مشتریان خود اعتبار دهند تا در سفرهای آتی از آن استفاده کنند. در واقع به جای کنسلی به تعویق انداختن سفر.
استارت آپ های حمل و نقل داخل شهری و غذا
در کنار تاثیرات مخربی که بحران‌ها و به ویژه کرونا در استارتاپ های مرتبط با بخش های اصلی گردشگری مانند حمل و نقل، اقامت و تور داشته است، استارتاپ های مرتبط با خدمات وابسته و مورد نیاز گردشگران نیز مانند سفارش آنلاین غذا و حمل و نقل داخل شهری نیز به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است. در این ارتباط چیلیوری که به تازگی با ریحون ادغام شده از ۲۶ اسفند به دلیل افت ۷۰ درصدی سفارش فعالیت خود را متوقف کرد. اسنپ فود نیز به عنوان فعال حوزه سفارش آنلاین غذا به از دست رفتن ۳۰ میلیارد تومان درآمد اشاره کرده است.
با مطرح شدن فاصله اجتماعی و کاهش مسافران و تردد داخل شهرها و ترجیح وسیله نقلیه شخصی، استفاده از تاکسی اینترنتی( مانند تپسی، اسنپ و کارپینو) نیز به شدت کاهش یافته است. مدیر سازمان تاکسیرانی از کاهش ۳۵ تا ۴۰ درصدی استفاده از تاکسی ها خبر داد.در این رابطه با تعطیلی شرکت‌ها و دورکاری و در نتیجه کاهش مسافران و ترددهای داخل شهری، مشتریان تاکسی های آنلاین نیز کاهش محسوس داشته است.
کارپینو کاهش را ۲۵ درصد، ماکسیم ۳۵ تا ۴۵ درصد اعلام کرده اند. مسلما تپسی و اسنپ هم از این کاهش در امان نبوده و با افزایش قرنطینه و ممنوعیت سفر و عدم پذیرش مسافران در شهرهای مختلف این کاهش بیش از پیش محسوس خواهد بود.
مهمترین استراتژی های اتخاذ شده از طرف استارت آپ های حوزه حمل و نقل و غذا
- تشویق به پرداخت آنلاین
- عدم کسر وام اعتبار سهمیه سوخت تا اطلاع ثانوی
- تجهیز ناوگان به اقلام بهداشتی
- اطلاع رسانی و آموزش به رانندگان
- ضد عفونی کردن ناوگان
- راه اندازی خط ویژه تماس با کارشناسان سلامت برای رانندگان
- اضافه کردن عدم رعایت اصول بهداشتی در اپ اسنپ
در ارتباط با استارت آپ های حوزه سفارش آنلاین غذا هم استراتژیهای متفاوتی اتخاذ شده از جمله:
- توقف فعالیت
- راهبرد غذای شفاف که بر اساس این برنامه اسنپ فود به مشتریان خود امکان مشاهده زنده مراحل تهیه غذا برای برخی از رستوران ها را امکان پذیر کرده است.
- طرح بگیر و بپز نیز در روزهای اخیر توسط اسنپ فود جهت رفع نگرانی‌های بهداشتی مشتریان خود ارائه ارائه شده است که بر اساس آن رستوران ها غذاهای نیمه آماده را به مشتریان ارائه می دهند.
استارت آپ های حوزه راهنمایان گردشگری
به گفته مسئولین مشکلات راهنمایان مشکلات راهنمایان گردشگری کم نبودند که کرونا هم به آنها اضافه شده در و در کل راهنمایان هم مانند بسیاری از مشاغل گردشگری خاطره خوشی از سال ۹۸ در سال ۹۳ هم در حالی شروع شد که ایام نوروز و اوج کاری راهنمایان گردشگری استان باکو را تیر خلاصی به کسب و کارهای راهنمایان گردشگری زده است فعالیت تولید را ضمانت شغلی ندارند و یکی دیگر از کسب و کارهای حوزه گردشگری که به شدت از بحران کرونا آسیب دیده است، راهنمایان گردشگری و استارت آپ های مربوطه می باشد.
هرچند راهنمایان گردشگری به عنوان سفیران جامعه که در خط مقدم ارتباط با گردشگران قرار دارد اما همانند سایر مشاغل حوزه گردشگری خاطره خوشی از سال ۹۸ ندارند. آنها امید داشتند تا در ایام نوروز به عنوان اوج کاری راهنمایان گردشگری نهایت استفاده را ببرند که کرونا هم این فرصت را از آنها گرفته و تقریباً هر ۱۲ هزار و ۸۱ نفر راهنمای گردشگری را بیکار کرده است.
در نتیجه می توان انتظار داشت که استارت آپ های مرتبط با راهنمایان گردشگری( مانند تریپ ساز، تیست ایران و گشتانو) نیز حال و هوای خوشی نداشته باشند. هرچند بر اساس ستاد ملی بحران کرونا، گردشگری در بین رشته‌های آسیب‌دیده کرونا قرار دارد و باید مشمول حمایت ها قرار گیرد اما با توجه به اینکه راهنمای گردشگری به عنوان شغل شناخته نشده است، احتمالا از حمایتهای پس از کرونا هم محروم خواهد شد.
در این زمینه نویسنده در بررسی خود با استراتژی های خاصی که از طرف استارت آپ های وابسته به فعالیت راهنمایان گردشگری برای مقابله با بحران کرونا و حمایت از راهنمایان گردشگری ارائه شده باشد دسترسی پیدا نکرد.
با توجه به این موضوع و جهت حمایت از راهنمایان گردشگری محسن حاجی سعید رئیس هیات مدیره کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری پیشنهاد وام 20 میلیونی را ارائه داد.
حضور فعال راهنمایان گردشگری در شبکه های اجتماعی و به ویژه اینستاگرام جهت معرفی استان محل فعالیت خود یا معرفی ایران از جمله مهمترین برنامه های اتخاذ شده توسط خود راهنمایان گردشگری محسوب می شود.
استارت آپ های برگزاری رویداد
استارتاپ های حوزه برگزاری رویداد و تفریحی و سرگرمی نیز از زلزله ۸ ریشتری کرونا محفوظ نمانده اند. به دستور وزارت فرهنگ و ارشاد کلیه سینماها، تئاترها و کنسرت ها تعطیل شده است. در نتیجه فعالیت و فروش کسب و کارهای مرتبط با برگزاری رویداد و از جمله کنسرت ها تقریبا صفر شده است.
برای نمونه ایران کنسرت که در زمینه اطلاع رسانی و فروش بلیط کنسرت ها فعالیت دارد، ضمن بازپرداخت کنسلی ها، فعالیتش متوقف شده است. برگزاری کنسرت های انلاین از جمله مهمترین اقدامات انجام گرفته در این زمینه است.
استارتاپ ها در دوران کرونا
تاثیرات کرونا بر استارتاپ های گردشگری متفاوت بوده است. بعضی از استارتاپ ها را به حالت کما فرو برده و برای بعضی دیگر بازار پررونقی را انداخته است. بر این اساس دولت ها با تشکیل کمیته های برای ارزیابی آسیب ها و در نتیجه حمایت احتمالی سعی دارند تا به صورت بهینه از کسب و کارهای آسیب دیده حمایت کنند.
بر اساس بررسی های صورت گرفته ستاد ملی بحران کرونا، 10 کسب و کاری که شامل حمایت می شوند عبارتند از: مراکز تولید غذاهای آماده، رستوران ها، تالارها، اغذیه فروشی ها ، در بخش گردشگری، هتل و مهمانپذیرها، در بخش حمل و نقل دفاتر خدمات گردشگری،آژانس ها، بخش تولید و توزیع پوشاک،کیف و کفش، صنایع دستی و همچنین مجتمع های فرهنگی و ورزشی.
در این راستا قرار شد که دولت به این مشاغل آسیب دیده که تعدیل نیرو نداشته اند در مجموع ۷۵ هزار میلیارد تومان حمایت مالی ارائه دهد. آقای تیموری معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بسته های حمایت از کسب کارهای گردشگری را شامل موارد ذیل معرفی کردند:
- امهال سه ماهه مالیات، اعم از مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده است.
- تعویق سه ماهه بازپرداخت اقساط تسهیلات بانکی.
- امهال پرداخت ۲۳ درصد حق بیمه کارفرمایی پرسنل شاغل در واحدهای گردشگری.
- تعویق پرداخت قبوض حامل های انرژی (آب، برق، گاز) به مدت سه ماه و پس از آن به صورت اقساطی.
- امکان استفاده از اوراق سرمایه در گردش طرح «گام» (گواهی اعتبار مولد با هدف تامین نقدینگی بنگاه‌های مالی بدون افزایش تورم)
- امکان استفاده از تسهیلات بانکی با نرخ ۱۲ درصد.
آقای تیموری همچنین از احتمال تمدید دوره امهال موارد فوق الذکر از سه ماه به شش ماه نیز خبر داده اند.
با توجه به جهانی بودن بحران کرونا و آثار مخرب آن بر کسب و کارها، کشورهای مختلف سعی دارند تا با ارائه بسته های حمایتی مختلف از نظر نقدینگی، ادامه فعالیت و کمک به کارکنان و صاحبان مشاغل بسته های حمایتی مختلفی ارائه دهند. حمایت های مطرح شده توسط کشورهای اروپایی (برای مثال فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، پرتغال، آلمان) که به تفضیل در سایت sifted.eu ارائه شده است را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:
- تعویق انداختن مالیات با تمرکز بر مشاغل کوچک و متوسط و افراد خود اشتغال
- کمک ویژه برای کسب و کارهای گردشگری
- کاهش ساعت کاری و کمک دولت به پرداخت حقوق کارکنان کسب و کارهای آسیب دیده
- تامین نقدینگی لازم برای کسب و کارها
- بیمه کارفرماها
- پرداخت حقوق کارکنان مبتلا به کرونا برای کسب و کارها
- به تعویق انداختن بازپرداخت وام ها
با توجه به راهبردهای مطرح شده، فارغ از میزان مقداری حمایت ها به نظر می رسد که کشورها عمدتا استراتژی های یکسانی را جهت مدیریت بحران کرونا اتخاذ کرده اند. کمک به نقدینگی، به تعویق انداختن مالیات، معافیت های مالیاتی، به تعویق انداختن بازپرداخت وام‌ها و کمک هزینه جهت پرداخت هزینه کارکنان از جمله استراتژی های مشترکی است که توسط اکثر کشورها برای حمایت از استارتاپ اتخاذ شده است.
با توجه به دامنه دار بودن بحران انتظار می‌رود و در نتیجه مشکلات متعددی پسا کرونا برای کسب و کارهای حوزه گردشگری، حمایت های پسا کرونایی بسیار اهمیت خواهد داشت.
حمایت از استارتاپ های گردشگری در کرونا و پسا کرونا مسئله مهمی است که بر روی بقا یا عدم بقای آن ها تاثیر جدی خواهد گذاشت.
دیگران خوانده اند:
