اثر پروانه ای چیست و چه تاثیری بر انتخاب رشته دارد؟
اثر پروانه ای
جهان، گسترده و پیچیده است و گاهی اوقات ممکن است به نظر برسد که تصمیمات و اقدامات کوچک ما تاثیر کمی بر آینده دارند.
با این‌حال، اگر به کوچک‌ترین جزئیات زندگی خود فکر کنید، ممکن است متوجه شوید که چگونه یک رویداد کوچک، کاتالیزور تغییری عظیم در زندگی شما بوده است.
برای مثال، ممکن است در یک کافی‌شاپ با کسی برخورد کرده باشید که اتفاقاً در شرکت رویایی شما کار می‌کند و در نهایت با شما مصاحبه‌ای انجام می‌دهد و شما در آن شرکت مشغول به کار می‌شوید.
اگر کافی‌شاپ دیگری را انتخاب کرده بودید یا پنج دقیقه بعد آنجا رسیده بودید، چه می‌شد؟ به این ایده که چیزی کوچک، مانند خوردن قهوه، می‌تواند اثرات بسیار بزرگتر مانند تغییر شغل به‌همراه داشته باشد، اثر پروانه‌ای می‌گویند.
در این مقاله می‌خواهیم توضیح دهیم که اثر پروانه ای چیست و چه تاثیری در انتخاب رشته دارد. پس تا انتها همراه ما باشید.
مفهوم اثر پروانه ای چیست؟
اثر پروانه‌ای بر این مفهوم استوار است که جهان عمیقاً به هم مرتبط است، به‌طوری‌که یک اتفاق کوچک می‌تواند بر یک سیستم پیچیده بسیار بزرگتر تاثیر بگذارد. این اثر برگرفته از تمثیلی برای نظریه آشوب است.
اثر پروانه‌ای این ایده را تداعی می‌کند که پروانه‌ای کوچک که بال‌هایش را تکان می‌دهد، می‌تواند باعث طوفان در نقطه‌ای دیگر شود. اکنون که متوجه شدید اثر پروانه ای چیست، بهتر است کمی در مورد تاریخچه آن صحبت کنیم.
اثر پروانه‌ای از کی و کجا شروع شد؟
به‌نظر می‌رسد که اولین گفته‌های مربوط به اثر پروانه‌ای از بنجامین فرانکلین در قرن سیزدهم یا چهاردهم آمده باشد. او توصیفی شاعرانه از این ایده ارائه کرد که چیزهای کوچک می‌توانند تاثیرات مهمی بر پیامدهای بزرگتر داشته باشند:
«به دلیل نداشتن میخ، نعل از دست رفت،
به دلیل نداشتن یک نعل، اسب از دست رفت،
به دلیل نداشتن اسب، سوارکار از دست رفت
به دلیل نداشتن سوارکار، نبرد شکست خورد،
چون نبردی نبود، پادشاهی از دست رفت،
و همه این‌ها به خاطر نبود یک میخ نعل اسب اتفاق افتاد.»
اگرچه ایده‌های مشابه این مفهوم، ممکن است قرن‌ها در جریان بوده باشد، اما اثر پروانه‌ای برای اولین بار توسط هواشناس و ریاضیدان، ادوارد لورنز نامگذاری شد.
لورنز در جستجوی راه‌هایی برای پیش‌بینی دقیق آب‌وهوا بود. او متوجه شد که مدل‌های خطی ریاضی، پیش‌بینی دقیقی ارائه نمی‌دهند و شرایط آب‌وهوایی اولیه، شاخص‌های کافی برای پیش‌بینی شرایط آب‌وهوایی آینده نیستند.
لورنز متوجه شد که تغییرات کوچک در شرایط اولیه، می‌تواند منجر به اثرات کاملاً متفاوت شود. یعنی یک تغییر کوچک و به ظاهر ناچیز، باعث می‌شود که شرایط آب‌وهوایی بسیار متفاوتی اتفاق بیفتد.
او فهمید که تغییرات جزئی در شرایط اولیه، ممکن است به معنای تفاوتی عظیم در رویدادهای بعدی باشد. ادوارد لورنز در سال ۱۹۶۳ مقاله‌ای با این ایده‌ها با عنوان «جریان غیر دوره‌ای قطعی» منتشر کرد.
در این مقاله، او استدلال می‌کند که پیش‌بینی‌های آب‌وهوا درست نیست، نه‌تنها به این دلیل که دانستن شرایط اولیه دقیق غیرممکن است، بلکه یک تغییر جزئی، باعث ازبین‌رفتن کل نتایج می‌شود.
مقاله او علمی و دارای اصطلاحات سنگین بود. برای همین اورنز تصمیم گرفت از مفهوم دلپذیرتری به نام «اثر پروانه‌ای» برای ایده خود استفاده کند.
او یافته‌هایش را به این ایده تشبیه کرد که بال زدن پروانه، نشان‌دهنده تغییر کوچکی در شرایط جوی است که می‌تواند مسیر طوفان را تغییر دهد. او تاکید کرد که این اتفاق لزوماً مسیر رویدادها را تغییر نمی‌دهد، اما امکان آن وجود دارد.
پیامدهای اثر پروانه ای چیست؟
اثر پروانه‌ای به معنای واقعی کلمه، همه چیز در مورد پیامدهاست. این اثر توضیح می‌دهد که چگونه چیزهای بسیار کوچک، می‌توانند تاثیرات بزرگی داشته باشند، به این معنی که ما نمی‌توانیم چیزهای کوچک را نادیده بگیریم.
حتی شناسایی اثر پروانه‌ای، تأثیرات قابل‌توجهی بر نحوه درک دانشمندان و اقتصاددانان از جهان داشت.
اثر پروانه‌ای، پیامدهایی دارد که خارج از محدوده علم است. اما یکی از زمینه‌هایی که اثر پروانه‌ای در آن تاثیرگذار است، تجارت است. اما در بازار و تجارت، نقش اثر پروانه ای چیست؟
نقش این اثر به‌طور گسترده در تجارت مورد مطالعه قرار گرفته است و نشان می‌دهد که اقدامات اولیه کوچک، می‌تواند منجر به پاداش‌های بزرگ در آینده شود و کاتالیزوری برای جذب مشتریان بیشتر و تبدیل شدن به یک تجارت موفق باشد.
به‌علاوه، اثر پروانه‌ای، بازار پیچیده‌ای را که ما در آن فعالیت می‌کنیم، با دقت بیشتری به تصویر می‌کشد. بازارها، سیستم‌های پیچیده‌ای هستند که به‌ویژه در دنیای مدرن امروزی، قطعات به‌هم پیوسته زیادی دارند.
شکست یا موفقیت یک کسب‌وکار، ممکن است به جزئیات بسیار کوچک در استراتژی آن‌ها نسبت داده شود.
همچنین اثر پروانه‌ای با تمرکز بر اتصال متقابل، نشان می‌دهد که اقدامات یک فرد چگونه می‌تواند بر جمعیت گسترده‌تری تأثیر بگذارد. فقط به این فکر کنید که اقدامات یک رهبر سیاسی، چگونه می‌تواند وضعیت جهان را تغییر دهد.
اثر پروانه‌ای از ما می‌خواهد که در تصمیم‌گیری‌های خود متفکر باشیم، زیرا هرگز نمی‌دانیم عواقب آن تصمیمات چیست. همچنین می‌تواند فوق‌العاده انگیزه‌بخش باشد، زیرا نشان می‌دهد که اقدامات ما در تغییر مسیر جهان، هرچقدر هم کوچک باشند، اما تاثیرگذارند.
چنین اطلاعاتی در مورد مسائلی مانند تغییرات آب‌وهوایی مهم است، زیرا افراد معمولا بر این باورند که اقدامات فردی آن‌ها، تاثیر زیادی بر انتشار کربن ندارد.
اما اثر پروانه‌ای مشخص می‌کند که اگرچه یک اقدام کوچک، مانند انتخاب استفاده از نی قابل استفاده مجدد، ممکن است تاثیر خطی بر انتشار کربن نداشته باشد، اما همچنان می‌تواند مسیر تغییرات آب‌وهوایی را به نوعی تغییر دهد.
پس از اینکه متوجه شدید پیامدهای اثر پروانه ای چیست، بهتر است آن را با یک مثالی که برای همه ما آشناست، توضیح دهیم.
بیماری در دنیایی به‌هم پیوسته
بیماری کووید ۱۹، نمونه خوبی از این است که چگونه یک حادثه کوچک، می‌تواند تاثیر فاجعه‌باری بر کل جهان داشته باشد.
با توجه به اثر پروانه‌ای و وضعیت به‌هم پیوسته جهان ما، غیرممکن است بتوان جلوی سرایت یک بیماری همه‌گیر از کشوری که این بیماری در آن اتفاق افتاده، به دیگر کشورها را گرفت.
این اثر در یک بازار موادغذایی چین آغاز شد و امروز تقریباً تمام شهرهای جهان را تحت‌تاثیر خود قرار داده است.
یک حادثه کوچک، تأثیرات غیرخطی و عظیمی بر جهان و جامعه داشته و پیامدهای آن بدتر شده است.
علاوه بر این، کووید ۱۹ نشان داد که چگونه بخش‌های مختلف، بخشی از یک سیستم پیچیده هستند و وقتی تغییری در یک بخش مانند سلامت رخ می‌دهد، چگونه بخش‌های دیگر مانند اقتصاد، سلامت روان یا محیط‌زیست نیز تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند.
اثر پروانه‌ای و تصمیم برای انتخاب رشته
در انتخاب‌ها و تصمیم‌گیری‌ها، نقش اثر پروانه ای چیست؟ اثر پروانه‌ای می‌تواند بر روی تصمیمات و انتخاب‌های شما تاثیر جدی داشته باشد. یک فرد در یک لحظه از زمان، انتخاب خاصی را انجام می‌دهد که باعث تغییر کل آینده او می‌شود.
شاید بتوان اصطلاح «انتخاب‌های پروانه‌ای» را برای این نوع انتخاب‌ها و تصمیم‌گیری‌ها درنظر گرفت. اینگونه انتخاب‌ها به‌طور عمده با تمرکز بر احساس یا شهود درونی ما و همچنین استفاده از ترکیبی از دانش، مهارت‌ها و تجربیات اتخاذ می‌شوند.
اتفاقات زیادی در زندگی ما رخ داده است که با یک تصمیم مهم روبرو شده‌ایم و این تصمیم تاثیر عمیقی بر آینده ما داشته است. در واقع، ما امروز اینجا هستیم، زیرا مجموعه‌ای از تصمیمات را گرفته‌ایم که منطق را به چالش کشیده و مسیر بقیه زندگی‌مان را تغییر داده است.
وقتی دانشمندان ناسا سرعت‌ها، اندازه‌گیری‌ها و زوایای ارسال موشک به ماه را توسعه می‌دهند، باید دقیق باشند. اگر آن‌ها حتی یک هزارم اینچ اشتباه شوند، موشک می‌تواند میلیون‌ها مایل جابجا شود و در مسیر نادرست قرار بگیرد.
تصمیماتی که می‌گیریم نیز به همین صورت است. یک تصمیم اشتباه در انتخاب رشته دانشگاه، می‌تواند شما را از جایی که می‌خواهید در بزرگسالی آنجا باشید دور کند و شاید دیگر هرگز نتوانید به آنچه مطلوب شما بوده است، دست پیدا کنید.
یا یک تصمیم در مورد انتخاب رشته ممکن است شما را در مسیری قرار دهد که احساس می‌کنید درست است.
لورا دی در کتاب شهود عملی خود در مورد چگونگی آموزش ذهن، برای توجه به این احساسات شهودی صحبت می‌کند که به ما در تصمیم‌گیری بهتر یاری می‌رساند. احساس درونی ما می‌تواند به ما بگوید که آیا چیزی درست است یا اشتباه؟
آیا سودآور است یا مشکل‌ساز؟ توجه به این احساسات در نهایت ممکن است به ما در انتخاب‌های بهتر در زندگی کمک کند.
یونانیان باستان بر این باور بودند که برای به حداکثر رساندن پتانسیل واقعی انسانی، باید از هر یک از چهار بعد کل‌نگر خود بهره ببریم. این چهار بعد شامل توانایی‌های فیزیکی، هوش یا منطق، جنبه عاطفی یا احساسی، و روح اساسی یا توانایی شهودی ماست.
در فیلم «اثر پروانه‌ای»، شخصیت ایوان، (که با اثرات روانی آسیب‌های دوران کودکی دست‌وپنجه نرم می‌کند)، تکنیکی را برای سفر در زمان ایجاد می‌کند تا انتخاب‌های قبلی خود را تغییر دهد و منجر به تغییر در بقیه زندگی او شود.
گاهی این انتخاب‌ها او را به مسیری هدایت می‌کند که بازهم خوشحال نیست. با این‌حال، یک انتخاب کوچک، بقیه زندگی او را تغییر می‌دهد. او در نهایت توانست به گذشته برگردد و انتخاب‌های متفاوتی داشته باشد و سرانجام خوشبختی را پیدا کند.
متاسفانه ما نمی‌توانیم به گذشته برگردیم. بنابراین، نه‌تنها هنگام اتخاذ تصمیمات راهبردی بلندمدت مانند انتخاب رشته دانشگاهی باید هوشمندانه عمل کنیم، بلکه لازم است که به تصمیمات کوچکی که می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بقیه زندگی ما را تغییر دهد نیز توجه کنیم.
زیرا معمولا این انتخاب‌های کوچک، منجر به عواقب بزرگ و بلندمدت می شود.
حال سوال من این است که آیا برای انتخاب رشته دانشگاهی، به احساسات درونی‌تان که می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر موفقیت، سلامت و شادی شما در آینده داشته باشد، رجوع می‌کنید و از آن‌ها استفاده می‌کنید؟
سخن پایانی
در این مقاله یاد گرفتیم که اثر پروانه ای چیست. این اثر، پدیده‌ای را توصیف می‌کند که یک رویداد کوچک، می‌تواند پیامدهای بسیار بزرگی داشته باشد.
اما به یاد داشته باشید، در همان کنفرانسی که در آن لورنز نتایج خود را در مورد اثر پروانه‌ای ارائه داد، خاطرنشان کرد: «اگر بال پروانه بتواند گردباد ایجاد کند، به همان اندازه می‌تواند در جلوگیری از گردباد موثر باشد.»
پس اگر قصد انتخاب رشته دانشگاهی را دارید، باید از خود بپرسید که آیا این تصمیم ، جزء تصمیماتی است که می‌تواند باعث گردباد شود؟ یا اینکه از گردباد جلوگیری می‌کند و موهبت‌هایی را با خود به‌همراه می‌آورد؟
این امر به خود شما بستگی دارد که اجازه دهید پروانه تصمیمات‌تان در کدام جهت بال بزند.
تیم مشاوران چیکاد، با دانش و تخصص خود و بهره‌گیری از سال‌ها تجربه در زمینه انتخاب رشته دانشگاهی، آماده است به شما در این تصمیم‌گیری حساس و سرنوشت‌ساز کمک کند تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید. همین امروز با ما تماس بگیرید.
